Αρχαιολογικός Χώρος Πέλλας

Λίγα είναι τα τοπία που έχουν αλλάξει μορφή τόσο ριζικά από την κλασική αρχαιότητα, όσο αυτό γύρω από την αρχαία Πέλλα. Στα κλασικά χρόνια, η πόλη ήταν παραθαλάσσια, όπως μας πληροφορεί ο Ηρόδοτος, ο πρώτος αρχαίος συγγραφέας που την αναφέρει, στην εξιστόρηση της περσικής εισβολής στην Ελλάδα το 480 π.Χ.

Μερικές δεκαετίες μετά τους περσικούς πολέμους, στο τέλος του 5ου αιώνα π.Χ., ο βασιλιάς της Μακεδονίας, Αρχέλαος, μεταφέρει την έδρα του από τις Αιγές (τη σημερινή Βεργίνα) στην Πέλλα. Η στρατηγική της θέση ήταν περισσότερο ταιριαστή στις νέες επιδιώξεις των Μακεδόνων, αφού εκτός από λιμάνι ήταν και ένας συγκοινωνιακός κόμβος προς τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, προς τα οποία έμελλε να επεκταθεί το βασίλειο.

Η Πέλλα, που έμεινε στην ιστορία ως η πρωτεύουσα των αρχαίων Μακεδόνων, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας. Ανασκάφηκε συστηματικά σε μεγάλη έκταση και μελετήθηκε επιστημονικά στη διάρκεια του δεύτερου μισού του εικοστού αιώνα, φέρνοντας στην επιφάνεια ευρήματα τεράστιας αρχαιολογικής και πολιτιστικής σημασίας. Ο Αρχαιολογικός Χώρος της Πέλλας είναι μία έκταση περίπου 70.000 τ.μ. που βρίσκεται σε αγροτική περιοχή στο δυτικό άκρο του οικισμού της σημερινής Πέλλας.

Οι ανασκαφές στην αρχαία πόλη το διάστημα 1957-1964 αποκάλυψαν οικίες με ψηφιδωτά δάπεδα και τμήμα του ανακτόρου, ενώ κατά την επόμενη περίοδο των ανασκαφών (1976 ως σήμερα) αποκαλύφθηκαν η αγορά, τμήμα του ανακτόρου, άλλες κατοικίες, τμήματα της οχύρωσης, ιερά και νεκροταφεία. Την περίοδο 1957-1964 πραγματοποιήθηκαν και οι βασικές αναστηλωτικές εργασίες (τοίχοι και ιωνικό περιστύλιο του σπιτιού με το ψηφιδωτό του Διονύσου), ενώ το 1976 αναστηλώθηκε ένας κίονας του περιστυλίου του σπιτιού με το ψηφιδωτό της αρπαγής της Ελένης.

Ο αρχαιολογικός χώρος που αποκαλύπτει την αρχαία πρωτεύουσα παρουσιάζει την πόλη με τα οικοδομικά της τετράγωνα, τις οικίες, τους χώρους των συμποσίων, αφήνοντας τον επισκέπτη να φανταστεί εύκολα τον τρόπο ζωής των αρχαίων Μακεδόνων. Κορυφαία, ίσως, μνήμη που θα πάρει φεύγοντας ο επισκέπτης, είναι τα μοναδικά της, ξακουστά ψηφιδωτά δάπεδα.