Χαμζάρ Μπέη Τζαμί (Αλκαζάρ)

Το Χαμζάρ Μπέη Τζαμί, γνωστότερο σήμερα ως «Αλκαζάρ», είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά κτίρια του κέντρου της Θεσσαλονίκης, στη συμβολή των οδών Εγνατία και Βενιζέλου. Ήταν το πρώτο τζαμί που χτίστηκε στην πόλη, το 1467-1468, από τη Χαφσά Χατούν, κόρη του Χαμζάρ Μπέη, Οθωμανού αξιωματούχου. Η κατοπινή προσθήκη κιόνων και κιονόκρανων στην αυλή που μεταφέρθηκαν από χριστιανικούς ναούς και μονές, τα οποία διατηρούνται ως σήμερα, έδωσαν στο μνημείο ένα από τα πολλά στοιχεία μοναδικότητας που διατήρησε σε όλη τη διάρκεια της λειτουργίας του.

Το τζαμί είναι χτισμένο στα πρότυπα της ιερής πόλης της Μέκκας. Μετά την αποχώρηση των μουσουλμανικών πληθυσμών από την πόλη έπαψε η λειτουργία του ως θρησκευτικός χώρος και χρησιμοποιήθηκε για φιλοξενία προσφύγων και αργότερα δόθηκε σε ιδιώτη για να μετατραπεί σε κινηματογράφο, αρχικά υπαίθριο και στη συνέχεια στεγασμένο. Η ονομασία του σινεμά («Αλκαζάρ») είναι αυτή που γνωρίζουν οι περισσότεροι σήμερα.

Το κτίριο υπέστη αρκετές μεταβολές μέσα στον χρόνο και ιδιαιτέρως τον 20ό αιώνα, μετά την απελευθέρωση της πόλης. Η συγκέντρωση καταστημάτων και η λειτουργία του ως τόπος ψυχαγωγίας, πολύ δημοφιλής στους Θεσσαλονικείς και τόπος κοινωνικής συναναστροφής από τη δεκαετία του 1930 έως αυτήν του 1980 οπότε και έπαψε να λειτουργεί, αλλοίωσε κάποια χαρακτηριστικά του, δίχως όμως να αφαιρέσει την αίγλη του. Παραμένει σήμερα επιβλητικό στη θέση του, ως ένα ακόμα μνημείο που συνδέει τη σύγχρονη Θεσσαλονίκη με το προαιώνιο παρελθόν της και είναι ορατό από τον επισκέπτη καθώς περιδιαβαίνει την πόλη.