Οι Βασιλικοί Τάφοι των Αιγών

Στις 8 Νοεμβρίου 1977, ο αρχαιολόγος Μανόλης Ανδρόνικος με τους συνεργάτες του έφεραν στο φως ένα από τα σημαντικότερα ευρήματα στην ιστορία της αρχαιολογίας: τον ασύλητο τάφο του Φιλίππου Β΄, βασιλιά των Μακεδόνων και πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο οποίος παρέμενε σφραγισμένος επί 23 αιώνες, από την κηδεία του το 336 π.Χ. στις αρχαίες Αιγές.

Ο τάφος του Φιλίππου Β' είναι ένας μεγαλοπρεπής μακεδονικός τάφος, που αποτελείται από δύο θαλάμους, ενώ η πρόσοψή του παραπέμπει σε ναό. Η μαρμάρινη είσοδος πλαισιώνεται από δύο ημικίονες και στεφανώνεται με δύο ζωφόρους: μία δωρική με τρίγλυφα και μετόπες και μία ιωνική. Στην ιωνική ζωφόρο, ξεχωρίζει μια εξαιρετική τοιχογραφία που απεικονίζει βασιλικό κυνήγι, με τον Φίλιππο Β΄, τον Αλέξανδρο και τους βασιλικούς εταίρους να κυνηγούν λιοντάρι, κάπρους και άλλα ζώα σε ένα ιερό μακεδονικό δάσος.

Στο βάθος του θαλάμου εντοπίστηκε η μαρμάρινη σαρκοφάγος που φιλοξενούσε τη χρυσή λάρνακα διακοσμημένη με τον ανάγλυφο δεκαεξάκτινο ήλιο-σύμβολο των αρχαίων Μακεδόνων, η οποία περιείχε τα οστά του Φιλίππου Β' και το εντυπωσιακό χρυσό στεφάνι βάρους 714 γραμμαρίων, αποτελούμενο από 313 φύλλα βελανιδιάς και 68 βελανίδια. Πάνω από τη σαρκοφάγο ήταν τοποθετημένη η χρυσελεφάντινη κλίνη, δίπλα στην οποία βρέθηκαν το σιδερένιο κράνος, το βασιλικό διάδημα, το ξίφος και ο θώρακας του βασιλιά. Στη νοτιοδυτική γωνία του θαλάμου ανακαλύφθηκαν περικνημίδες, σιδερένιες λόγχες και μία χρυσελεφάντινη ασπίδα, μαζί με τα χάλκινα σκεύη λουτρού. Στην άλλη πλευρά της κλίνης, βρέθηκαν τα ασημένια αγγεία προορισμένα για το συμπόσιο.

Στον προθάλαμο του τάφου, σε μια δεύτερη μαρμάρινη σαρκοφάγο, βρέθηκε μια χρυσή λάρνακα με τα οστά μιας νεαρής γυναίκας, τυλιγμένα σε ένα περίτεχνο χρυσοΰφαντο ύφασμα. Η νεκρή είχε μαζί της ένα χρυσό διάδημα, ένα χρυσό στεφάνι μυρτιάς, μία χρυσελεφάντινη κλίνη και αλαβάστρινα μυροδοχεία.

«Στηριγμένος σε ισχυρά αρχαιολογικά δεδομένα πιστεύω πως έχω το δικαίωμα να αποδώσω τον τάφο αυτόν στον Φίλιππο τον Β΄.(...) Για τη νεκρή του προθαλάμου θεωρώ πάντοτε πιθανή την αρχική μου υπόθεση ότι μπορεί να είναι η τελευταία σύζυγος του Φιλίππου Β΄, η Κλεοπάτρα, χωρίς ωστόσο να αποκλείω την πρόταση του Ν. Hammond ότι μαζί με τον βασιλιά θάφτηκε μια από τις "βάρβαρες" συζύγους του (Μήδα π.χ.) που σύμφωνα με το έθιμά τους ακολουθούσαν τον σύζυγό τους στον τάφο ή θυσιάζονταν επάνω σ' αυτόν»

 (Μ. Ανδρόνικος, Βεργίνα 1984, 237/231)

Σε κοντινή απόσταση βρέθηκε σε εξαιρετική κατάσταση ο τάφος του μικρού Αλέξανδρου Δ΄, γιου του Μεγάλου Αλεξάνδρου και της Ρωξάνης (310 π.Χ.).

Στη Μεγάλη Τούμπα βρέθηκε, επίσης, ένας συλημένος κιβωτιόσχημος τάφος του 4ου αι. π.Χ., ο οποίος περιείχε εντυπωσιακές τοιχογραφίες, με το κυρίως θέμα να παριστάνει την «Αρπαγή της Περσεφόνης» από τον Πλούτωνα. Πλάι του, τα θεμέλια ενός υπέργειου μνημείου, το οποίο λειτουργούσε ως «Ηρώον», δηλαδή ως λατρευτικός χώρος για νεκρούς ή ήρωες, συνδεδεμένο με τους γειτονικούς τάφους, γεγονός που σημαίνει ότι οι νεκροί των τάφων δεν ήταν κοινοί θνητοί, αλλά πρόσωπα που είχαν αξιωθεί τιμή και λατρεία.