Φυσικό μνημείο λόφου Χωρυγίου

Ανατολικά του ποταμού Αξιού, στο κέντρο της πεδιάδας του Κιλκίς, ο μεγάλιθος του Χωρυγίου αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό φυσικό γνώρισμα στο ανάγλυφο της περιοχής. Ο γεωλογικός σχηματισμός με βράχια, που κυκλώνουν την κορυφή του λόφου σαν στεφάνι, δημιουργεί ένα φυσικό κάστρο, το οποίο είχαν χρησιμοποιήσει οι άνθρωποι για να δημιουργήσουν γύρω του οικισμούς από τα προϊστορικά χρόνια, όπως αποδεικνύουν τα ευρήματα στο σημείο.

Ο λόφος του Χωρυγίου είναι γνωστός και ως «Καλαμπάκ» («φρούριο πάνω στον βράχο» στα τουρκικά) ή «Λαζαρίτσα»/«Λαζαρίνα», από το τοπικό έθιμο με τις κοπέλες των γύρω χωριών που ανήγγειλαν την ανάσταση του Λαζάρου ντυμένες με παραδοσιακές φορεσιές, ή απλώς ως «Κάστρο». Λόγω του εκ φύσης οχυρωματικού του σχηματισμού, αλλά και ως μοναδικό ύψωμα στον κάμπο με δυνατότητα παρατήρησης σε μεγάλη ακτίνα, είχε χρησιμοποιηθεί ως παρατηρητήριο και έδρα στρατιωτικών επιχειρήσεων, ιδιαιτέρως κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Βρίσκεται βορείως της Επαρχιακής Οδού που ενώνει το Κιλκίς με την Αξιούπολη, σε απόσταση 1,5 χιλιομέτρου από τον ομώνυμο οικισμό και είναι χαρακτηρισμένο ως φυσικό μνημείο.