Χώρος θυσίας Ναουσαίων γυναικών

Η Νάουσα αποτέλεσε μία από τις πρώτες εστίες δράσης μετά την κήρυξη της Επανάστασης του 1821. Τον Απρίλιο της επόμενης χρονιάς, οι οθωμανικές δυνάμεις, μετά από πολυήμερη πολιορκία, κατέλαβαν και κατέστρεψαν την πόλη. Δεκατρείς Ναουσαίες, μαζί με τα παιδιά τους, είχαν καταφύγει στο ύψωμα πάνω από τον καταρράκτη του ποταμού Αράπιτσα, στους Στουμπάνους, όσο η πόλη καιγόταν μετά την κατάκτησή της από τους Τούρκους. Όπως οι Σουλιώτισσες στο Ζάλογγο, επέλεξαν τον θάνατο παρά την αιχμαλωσία και έπεσαν στο βάραθρο με τα παιδιά τους στην αγκαλιά. Για τον ηρωισμό των κατοίκων της, η Νάουσα φέρει τον επίσημο τίτλο «Ηρωική Πόλη» από το 1955.

Στο σημείο της θυσίας ανεγέρθηκε το 1973 μνημείο για τον ηρωισμό των γυναικών, το οποίο φιλοτέχνησε η γλύπτρια Κατερίνα Χαλεπά – Κατσάτου, η σπουδαία καλλιτέχνιδα έργα της οποίας υπάρχουν και αλλού στην πόλη. Η επιγραφή αναφέρει: «Διαβάτη, στάσου με ευλάβεια στη μνήμη των νεκρών. Μέσα στο βάραθρο που ξανοίγεται μπροστά σου, βρήκαν ένδοξο και ηρωικό θάνατο οι γυναίκες και τα παιδιά της Νάουσας, για την ελευθερία και την ανεξαρτησία του ελληνικού έθνους, στις 22 Απριλίου 1822».