Πύργος της Ουρανούπολης

Ο Πύργος της Ουρανούπολης, το σύμβολο του τελευταίου πριν το Άγιο Όρος οικισμού, είναι ο μεγαλύτερος και καλύτερα διατηρημένος πύργος της Χαλκιδικής. Είναι γνωστός και ως «Πύργος του Προσφορίου», καθώς είχε χτιστεί για να προστατεύει το μετόχι «Προσφόριον» της αγιορείτικης Μονής Βατοπεδίου. Έχει ύψος 22 μέτρων, διαθέτει υπόγειο, ισόγειο και τέσσερις ορόφους, ενώ είναι βέβαιη η παλαιότερη ύπαρξη τουλάχιστον ενός ορόφου ακόμα.

Αν και οι πρώτες αναφορές για τον πύργο εντοπίζονται το 1344, υπολογίζεται πως έχει χτιστεί κατά τον 11ο ή 12ο αιώνα. Σε αυτήν τη φάση κατασκευής, τη βυζαντινή, χτίστηκε το χαμηλότερο επίπεδο, ενώ επί Τουρκοκρατίας συνεχίστηκε η δόμηση με ορόφους και κατά τη δεκαετία του 1860 έγιναν τα τελευταία ανακατασκευαστικά έργα που έδωσαν στον πύργο τη σημερινή του μορφή. Από το 2005, στον πύργο λειτουργεί μουσείο με ευρήματα της περιοχής αλλά και την ιστορία του ίδιου του κτίσματος.

Ο Πύργος της Ουρανούπολης ήταν και ο τελευταίος κατοικημένος πύργος της Χαλκιδικής. Το ζεύγος των φιλανθρώπων και ακτιβιστών Joice και Sydney Loch διαμόρφωσε τον πύργο ως κατοικία, βοηθώντας σε πρώτη φάση τους πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής που έφταναν στην περιοχή. Συνέχισαν το έργο τους στο πλευρό των κατοίκων επί δεκαετίες, μετά από ένα διάλειμμα στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όπου βρέθηκαν σε διάφορες χώρες ως αρωγοί στις ανθρωπιστικές κρίσεις που είχε προκαλέσει. Ο πύργος αποτέλεσε κατοικία της Joice Loch έως τον θάνατό της, το 1982.