Προτομή Καπετάν-Χάψα

Η προτομή του Καπετάν-Χάψα, έργο του γλύπτη Γιώργου Τσάρα, βρίσκεται στην έξοδο της Θεσσαλονίκης προς Χαλκιδική, κοντά στον ορθόδοξο ναό των Τριών Ιεραρχών. Αποτελεί ένα σημαντικό μνημείο που τιμά τη μνήμη του ήρωα της Χαλκιδικής, ο οποίος γεννήθηκε στην Κρυοπηγή και ταυτίστηκε με την περιοχή της Συκιάς.

Ο Καπετάν-Χάψας υπηρέτησε ως κλέφτης στα βουνά της Σιθωνίας και της Κασσάνδρας και έγινε γνωστός ως χωροφύλακας στην κοινότητα του Αγίου Όρους. Με την έλευση του Εμμανουήλ Παπά, συμμετείχε ενεργά στην απελευθέρωση της Μακεδονίας, οδηγώντας ένα από τα δύο σώματα δυνάμεων της Χαλκιδικής προς τη Θέρμη. Εκεί κέρδισε πολλές μάχες, αλλά η ελευθερία της Θεσσαλονίκης δεν είχε έρθει ακόμη. Ο Χάψας, γνωστός για την επιτυχία του κατά των Τούρκων, έμεινε πίσω στη μάχη για να καλύψει την υποχώρηση των αμάχων, και τελικά έπεσε στο πεδίο της μάχης τον Ιούνιο του 1821, μαζί με τους εξήντα επτά συντρόφους του.

Η προτομή αναπαριστά τον Καπετάν-Χάψα με στραμμένο το βλέμμα του προς τα αριστερά, ατενίζοντας τον τόπο της θυσίας του. Στη βάση της προτομής, αναγράφονται τα στοιχεία του ήρωα και μια μεταλλική πλάκα θυμίζει τα αποκαλυπτήρια της προτομής που έγιναν στις 18 Ιουνίου 2006.

Η τοποθέτηση του μνημείου στην είσοδο της πόλης έχει ιδιαίτερο συμβολισμό, υποδηλώνοντας ότι από εκεί ο Χάψας θα εισερχόταν ελευθερωτής στη Θεσσαλονίκη.