Μονή Μεγίστης Λαύρας

Η Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας είναι η μεγαλύτερη και η πρώτη στην ιεραρχία Μονή του Αγίου Όρους. Βρίσκεται στο νοτιανατολικό άκρο της χερσονήσου του Άθω, σε υψόμετρο 40 μέτρων, πάνω σε βραχώδες επίπεδο και χτίστηκε το 963 από τον Όσιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη, με χρήματα που προσέφεραν οι αυτοκράτορες Νικηφόρος Φωκάς και Ιωάννης Τσιμισκής. Διατηρεί την πρώτη θέση μεταξύ των άλλων Μονών του Αγίου Όρους λόγω του πλούτου και των κειμηλίων που έχει στην κατοχή της (χειρόγραφα, ιστορικά έγγραφα, χρυσόβουλα, φορητές εικόνες και άλλα).

Το Καθολικό της Μονής είναι το πρώτο που κτίστηκε στο Άγιο Όρος, στα τέλη του 10ου αιώνα, αποτελώντας πρότυπο των αγιορείτικων ναών. Επιστεγάζεται μ’ έναν μεγάλο τρούλο, που συμβολίζει τα ουράνια, στηριζόμενος σε τέσσερις κίονες. Το κεντρικό μέρος είναι πλούσια διακοσμημένο με τοιχογραφίες του κρητικού αγιογράφου Θεοφάνη, η παλαιότερη των οποίων χρονολογείται το 1535. Οι τοίχοι και η οροφή του νάρθηκα και του εξωνάρθηκα αγιογραφήθηκαν το 1854. Το Καθολικό συμπεριλαμβάνει δύο μεγάλα παρεκκλήσια, των Αγίων Σαράντα Μαρτύρων (όπου βρίσκεται ο τάφος του Οσίου Αθανασίου) και του Αγίου Νικολάου, ενώ η Τράπεζα διαθέτει αγιογραφίες που χρονολογούνται από το 1512.

Στα κειμήλια της Μονής συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, λείψανα καθώς και το ραβδί του Αγίου Αθανασίου, ο σάκκος και το στέμμα του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά, διάφορες πολύτιμες εικόνες, ευαγγέλια, λείψανα πολλών αγίων. Στη βιβλιοθήκη φυλάσσονται 2.200 κώδικες (470 περγαμηνοί), 50 ειλητάρια από μεμβράνη και 10.000 έντυπα. Αρχικά τιμόταν στη γιορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, αλλά σήμερα τιμάται στη μνήμη του Οσίου Αθανασίου του Αθωνίτη, στις 5 Ιουλίου.