Πύργος των Μαριανών

Ο «Πύργος των Μαριανών» ή «Πύργος της Ολύνθου» σώζεται σήμερα δύο χιλιόμετρα βορείως της Ολύνθου και υψώνεται στα 12 από τα περίπου 15 μέτρα της αρχικής κατασκευής. Χτίστηκε στα τέλη του 14ου αιώνα και αποτελούσε ιδιοκτησία της Μονής Δοχειαρίου του Αγίου Όρους, προστατεύοντας και επιβλέποντας το μετόχι της στην περιοχή. Πέρα από την αμυντική του λειτουργία, χρησίμευε και ως κατοικία των εργαζομένων στο κτήμα και ήταν τριώροφος, με αρκετά σωζόμενα τμήματα και πολύ εύκολη πρόσβαση.

Ο Πύργος, που έλαβε το όνομά του από την περιοχή («Αμαριανά», «Μαριανά») που χρησιμοποιούσε ως εξοχική κατοικία η Άννα Καντακουζηνή η Παλαιολογίνα που το πούλησε, το 1373, στη Μονή Δοχειαρίου, οικοδομήθηκε με υλικά από τον κοντινό αρχαιολογικό χώρο της Ολύνθου, με πέτρες από το παρακείμενο λατομείο αλλά και κεράμους, χαρακτηριστικό δείγμα της βυζαντινής τοιχοποιείας, με τους οποίους σχηματίζονται σύμβολα και σχέδια.