Αλεξάνδρεια

Η Αλεξάνδρεια, πρώην κεφαλοχώρι της πεδιάδας της Ημαθίας, αρχικά ονομαζόταν Γιδάς. Το όνομα αυτό διατηρήθηκε μέχρι το 1953, όταν μετονομάστηκε σε Αλεξάνδρεια προς τιμήν του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του σπουδαίου στρατηλάτη της αρχαιότητας. Αποτελούσε το ιστορικό κέντρο της πεδιάδας, η οποία από την Τουρκοκρατία ονομαζόταν Ρουμλούκι, που σημαίνει Ρωμιότοπος – Ελληνότοπος, και αποτελούνταν από 40 περίπου χωριά.

Η περιοχή αυτή έχει πλούσια παράδοση, με τη φορεσιά των γυναικών να αποτελεί κατάλοιπο στρατιωτικής ενδυμασίας, με το χαρακτηριστικό κατσούλι, που σύμφωνα με την παράδοση, τους το χάρισε ο Μέγας Αλέξανδρος, ως ένδειξη εκτίμησης για τη γενναιότητα των γυναικών που υπερασπίστηκαν την περιοχή κατά τη διάρκεια της απουσίας του από την εκστρατεία του.

Κατά την Τουρκοκρατία, η Αλεξάνδρεια ήταν σημαντικό κεφαλοχώρι και είχε μοναστήρι, ενώ η περιοχή διαδραμάτισε ενεργό ρόλο και στον Μακεδονικό Αγώνα. Η τοπική καλύβα Κούγκα αποτέλεσε στρατηγικό φυλάκιο και το χωριό με την ονομασία Νησί πυρπολήθηκε το 1906 από κομιτατζήδες για την υποστήριξή του στα ελληνικά σώματα. Μετά την απελευθέρωσή της το 1912 και την αποξήρανση του Βάλτου των Γιαννιτσών, η Αλεξάνδρεια αναδείχθηκε σε αναπτυσσόμενο αστικό κέντρο, λόγω της γονιμότητας της περιοχής και της στρατηγικής θέσης της ως οδικός κόμβος.

Η Αλεξάνδρεια έχει τρεις κεντρικές πλατείες: την πλατεία Παπαντώνη, που φιλοξενεί την προτομή του μακεδονομάχου, την πλατεία Ελευθερίας, όπου βρίσκεται η Δημοτική Βιβλιοθήκη, και την πλατεία των Αμπελοτοπίων, με το άγαλμα του Πόντιου Ακρίτα.

Οι εκβολές του Λουδία και του Αλιάκμονα αποτελούν έναν σημαντικό υγροβιότοπο στην περιοχή της Αλεξάνδρειας, φιλοξενώντας πλούσια βιοποικιλότητα. Αυτή η περιοχή είναι γνωστή για την παρουσία πολλών ειδών πουλιών, ψαριών και άλλων ζώων, καθώς και για τη φυσική της ομορφιά. Είναι ιδανική για περιβαλλοντικές μελέτες, παρατήρηση πουλιών και φυσιολατρικές δραστηριότητες.