Πασά Χαμάμ (Λουτρά Φοίνιξ)

Χαρακτηριστικά κτίρια της οθωμανικής περιόδου στη Θεσσαλονίκη ήταν τα δημόσια λουτρά (χαμάμ), αρκετά εκ των οποίων διατηρούν ως σήμερα την αρχιτεκτονική τους δομή και το πνεύμα μιας ιστορικής περιόδου όπου αποτελούσαν βασικούς τόπους κοινωνικής συναναστροφής. Τα λουτρά «Πασά Χαμάμ», γνωστά και ως «Λουτρά Φοίνιξ», είναι τα τελευταία που λειτούργησαν έως και τη σύγχρονη εποχή, καθώς ήταν ανοιχτά για το κοινό μέχρι το 1981, οπότε και κρίθηκαν ως μη ασφαλή λόγω καταστροφών από τον σεισμό του 1978.

Το Πασά Χαμάμ χτίστηκε στις αρχές του 16ου αιώνα (1510-1520) από τον τότε διοικητή της Θεσσαλονίκης βεζύρη Τζεζερί Κασίμ Πασά, ο οποίος είχε μετατρέψει σε τέμενος τον παρακείμενο Ναό των Αγίων Αποστόλων. Στο σημείο υπήρχαν ερείπια παλαιοχριστιανικού οκταγωνικού ναού. Αρχικά εξυπηρετούσε μόνο άνδρες, αλλά αργότερα μετατράπηκε σε διπλό λουτρό, δεχόμενο και γυναίκες, οι οποίες χρησιμοποιούσαν τη βόλτα στο χαμάμ ως μία από τις λιγοστές ευκαιρίες εξόδου από το σπίτι εκείνη την εποχή.

Τα Λουτρά Φοίνιξ επισκευάστηκαν, αναστηλώθηκαν και σήμερα λειτουργούν ως χώρος συντήρησης των ευρημάτων από τις ανασκαφές του Μετρό. Διακρίνονται εύκολα από τον οκταγωνικό τους τρούλο στο κύριο κτίσμα, κοντά στην Πλατεία Βαρδαρίου.