Μονή Βατοπαιδίου

Το επιβλητικό κτιριακό συγκρότημα που αποτελεί τη Μονή Βατοπαιδίου ιδρύθηκε κατά τον 10ο αιώνα από τρεις μαθητές του Αγίου Αθανασίου, τους Αθανάσιο, Νικόλαο και Αντώνιο από την Αδριανούπολη. Είναι μία από τις αρχαιότερες μονές του Αγίου Όρους και αρχιτεκτονικά από τις πιο ενδιαφέρουσες, με τα αμυντικά τείχη, την τεράστια πλακόστρωτη αυλή και τα ανεξάρτητα κτίρια με την τριγωνική οργάνωσή τους.

Βρίσκεται στα βορειοανατολικά παράλια της χερσονήσου του Άθω, χτισμένη σε έναν πανέμορφο κόλπο. Η παρουσία βάτων στην περιοχή έδωσε και την ονομασία της, με αποδεκτές και τις δύο ορθογραφικές εκδοχές («Βατοπαιδίου» και «Βατοπεδίου»). Διαθέτει συνολικά τριάντα τρία παρεκκλήσια, είκοσι ένα εκ των οποίων εντός του κτιριακού συγκροτήματος.

Στο καθολικό διασώζονται τα μοναδικά στο Άγιο Όρος εντοίχια ψηφιδωτά, χρονολογημένα στη Βυζαντινή Εποχή (10ος-14ος αιώνας), καθώς και ζωγραφισμένες τοιχογραφίες του Μανουήλ Πανσέληνου (1312), εκπροσώπου της Μακεδονικής Σχολής.

Εξαιρετικής καλλιτεχνικής αξίας είναι το επιχρυσωμένο, ξυλόγλυπτο τέμπλο στο παρεκκλήσι της Αγίας Ζώνης. Η Αγία Ζώνη φυλάσσεται στη Μονή, σε τρία τεμάχια, μετά από δωρεά του αυτοκράτορα Ιωάννη Καντακουζηνού τον 14ο αιώνα και αποτελεί το σημαντικότερο κειμήλιό της. Πλούσια είναι η συλλογή από εικόνες της Παναγίας, οκτώ από τις οποίες έχουν ιδιαίτερη πνευματική αξία (Βηματάρισσα, Αντιφωνήτρια, Παραμυθία, Παντάνασσα, Ελαιοβρύτισσα, Πυροβοληθείσα, Θεοδώρσκαγια, Εσφαγμένη).

Στη βιβλιοθήκη της Μονής υπάρχουν περισσότερα από 300.000 έγγραφα, πάνω από 2.000 χειρόγραφα, μεταξύ τους αρκετά γραμμένα σε περγαμηνή, καθώς και πλήθος αρχέτυπων και παλαίτυπων. Επίσης, η Μονή Βατοπαιδίου φυλάσσει τον μεγαλύτερο αριθμό λειψάνων Αγίων στο Άγιο Όρος, φορητές εικόνες, ιερά σκεύη και θρησκευτικά αντικείμενα.